آمادگی برای روز دفاع
پیش از هر چیز برای برگزاری جلسه دفاع موفق باید زمینه مناسب را فراهم آورید؛ به عبارت دیگر، لازم است به همه نکات مهمی که بر جلسه دفاع تاثیر دارند، با دقت توجه کنید؛ مثلا پیش از برگزاری جلسه دفاع برنامه‌ریزی دقیق انجام دهید و حتما در برنامه‌تان قوانین و شیوه‌نامه دانشگاه محل تحصیل‌تان را در نظر بگیرید. توجه به جزئیات و انتخاب زمان مناسب، آماده‌سازی وسایل مورد نیاز یا تهیه پاورپوینت جذاب، تمرین نحوه بیان و لحن کلام و چگونگی ارائه مطالب و ترتیب آن، آماده کردن لباس مناسب جلسه، مشورت با استاد راهنما و تهیه لیست سوالات احتمالی به شما کمک می‌کند تا مسلط و قوی ظاهر شوید و از استرس‌تان کاسته شود.
برخی از دانشجویان سعی می‌کنند در جلسه دفاع پایان نامه خود سکان‌دار همه مسائل باشند. یعنی از اتصال کابل کامپیوتر تا پذیرایی را انجام می‌دهند و به همین خاطر استرس زیادی به خودشان وارد می‌کنند. توصیه اکید این است که از قبل با یکی از دوستانتان هماهنگی لازم جهت انجام این‌گونه کارها انجام دهید و خود را درگیر نکنید. شما باید بر روی ارائه تمرکز داشته باشید.
شما باید جلسه را پرانرژی و با نام و یاد پروردگار آغاز کنید. معرفی استاد راهنما و مشاور و سپاسگزاری از آن‌ها و البته از حضار و سپس گفتن مقدمه‌ای جذاب مراحل بعدی است و پس از آن، بر اساس برنامه‌ریزی خود مطالب دفاع از پایان‌نامه‌تان را با جملات گویا و درست ارائه دهید. پیش از بیان نتیجه‌گیری و تشکر پایانی جلسه باید به طرح سوالات و فرضیه‌های پایان‌نامه بپردازید که ممکن است در این زمان استادان سوالاتی بپرسند. همچنین پس از اتمام دفاعیه، داوران درباره قسمت‌های مختلف پژوهش پرسش‌هایی را مطرح خواهند کرد. اما پاسخ دادن به سوالات در جلسه دفاع اصول و استانداردهایی دارد که با هم آن‌ها را مرور می‌کنیم.
در جلسات دفاع پایان نامه ارشد و دکتری اساتید بعد از این‌که دانشجو در مهلت مقرر دفاع از پایان نامه خودش را انجام داد نوبت به اساتید می‌رسد که سوالات خودشان را بپرسند. معمولا یک سری سوالاتی هست که برای تمام رشته‌ها مشترک هست و ممکن است از دانشجو پرسیده شود فرقی نمی‌کند که در چه رشته تحصیلی باشید چون این سوالات متداول به‌صورت کلی و جدای از سوالات تخصصی هست. البته پرسیدن این سوالات حتمی نیست و شاید اساتید فقط همان سوالات تخصصی بپرسند اما خوب هست که ما درهرصورت آمادگی لازم داشته باشیم.
برخی از سوالات متداول به این صورت هست که:
چرا این موضوع را برای پایان نامه خود انتخاب کرده‌اید؟
این روش چه برتری نسبت به روش‌هایی که بقیه انجام دادند دارد؟
آیا این روش در عمل هم کاربرد دارد؟
نوآوری کار شما در چه چیزی هست؟
مهم‌ترین دستاورد شما چیست؟
پژوهش شما چه تاثیری بر پیشرفت دانش دارد؟
پرسش‌های مطرح‌شده فوق فقط تعدادی از سوالات داوران در جلسه دفاع از پایان‌نامه به صورت کلی بود و شما باید سوالات احتمالی تخصصی درباره موضوع و مسائل پژوهش‌تان را خودتان حدس بزنید و پاسخ آن‌ها را در گوشه ذهن‌تان آماده داشته باشید.
اگر بهترین کیفیت علمی که ناشی از جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل مطالب ، میزان تحقق اهداف پایان نامه و بحث در نتایج و پیشنهادات آتی است را داشته باشید ولی نتوانید به خوبی آن ها را بیان کنید، تمام زحمات شما هدر می رود. اساتید و داوران انسان هستند و همه انسان ها براساس نوع رفتار شما و بیان شما نسبت به کیفیت نظر می دهند. این نکته بسیار مهمی است که دانشجویان ارشد و دکتری با منطق به آن نگاه می کنند که همه داوران اغلب بصورت احساسی نمره می دهند. جذاب صحبت کنید. نحوه اهمیت ارائه هر چیز را برای شما مشخص می کند.